Formy uczenia się, a higiena pracy umysłowej

„Formy uczenia się zgodne z higieną pracy umysłowej”.

W procesie nauczania – uczenia się, niezwykle ważnym zagadnieniem jest higiena pracy umysłowej ucznia. Organizacja nauki domowej to czynnik, który w istotny sposób wpływa na postępy w uczeniu się. Możliwości percepcyjne uczniów najmłodszych różnią się znacznie od możliwości uczniów starszych. Ustalono, że dzieci w wieku 7 – 10 lat mogą skupić uwagę na lekcji przez około 20 minut. W wieku 15 lat czas ten przedłuża się do 30 minut. Przemęczenie powstaje po wysiłku długotrwałym, nawet niezbyt intensywnym, ale nieprzerywanym chwilami odpoczynku. Pierwszymi objawami zmęczenia uczniów są: rozproszenie uwagi, nadmierna pobudliwość, drażliwość i żywość, pobudzenie ruchowe, które mogą następnie przejść w objawy apatii, senności oraz brak zdolności skupiania uwagi. Aby zapobiec występowaniu tych objawów należy stosować przerwy w nauce i odpowiednio je wykorzystywać poprzez relaks i czynny wypoczynek.

Niezmiernie ważnym elementem higienicznym jest racjonalny tryb życia ucznia, który regulowany prawidłowym rozkładem organizacyjnym dnia wdraża do systematyczności oraz nawyków higienicznych. W rozkładzie dnia powinno przestrzegać się przede wszystkim prawidłowej proporcji między trzema elementami: snem, zajęciami ruchowymi oraz nauką.

Sen powinien odbywać się tylko w nocy od godziny 20 –tej dla dzieci młodszych i od 20.30, 21.00 dla dzieci starszych i trwać:

 9-11 godzin na dobę- dzieci w wieku szkolnym (6-13 lat)

 8-10 godzin- nastolatki (14-17 lat)

Drzemki kilkudziesięcio minutowe po nauce mogą być higienicznie uzasadnione, jednak sen kilkugodzinny w ciągu dnia jest niewskazany, narusza bowiem rytm biologiczny aktywności dziecka.

Zajęcia ruchowe to nie tylko sport, ale także spacer, majsterkowanie, pomoc w zajęciach domowych. W bilansie dnia nie mogą one zajmować mniej niż 3,5 godziny dla dzieci młodszych i 2,5 godziny dla młodzieży. Zajęcia ruchowe nie powinny być zaplanowane, tylko spontaniczne, by nie stały się kolejnym nieprzyjemnym obowiązkiem dla dziecka.

Czynny wypoczynek to czas wolny przeznaczony na uprawianie hobby – najlepiej na świeżym powietrzu, (choć w obecnym czasie możliwości te są mocno ograniczone), np. spacer z psem, praca w ogrodzie, zabawy z rodzicami.

Nauka w domu powinna być racjonalnie zorganizowana. Wymaga to od ucznia nie tylko dobrej znajomości zadań, jakie ma do wykonania, ale też orientacji, jaką wybrać taktykę, jak ukierunkować przebieg swojej nauki w domu.

Wskazane jest następujące rozłożenie odrabiania pracy domowej:

 odrabianie na przemian zadań trudnych i łatwych, co zapobiegnie szybkiemu zmęczeniu,

 przeplatanie zadań pisemnych ustnymi,

 przechodzenie do odrabiania zadań z następnego przedmiotu dopiero po dokładnym opracowaniu materiału z przedmiotu przygotowanego poprzednio.

Regulamin odrabiania pracy domowej:

1. Odrabianie zadanych prac zawsze w tym samym czasie,

2. Odrabianie lekcji w tym dniu, w którym zostały zadane,

3. Równomierne rozkładanie pracy na poszczególne dni tygodnia,

4. W każdym dniu wykonanie najpierw zadań bieżących, po ich ukończeniu przystępowanie do odrabiania zadań okresowych (powtórki, lektura, referaty, sprawozdania),

5. Przed pracą przewietrzenie pokoju, przygotowanie stołu, przejrzenie rozkładu lekcji, przygotowanie potrzebnych podręczników, zeszytów i przyborów do pisania,

6. Po zapoznaniu się z całością pracy, ułożenie jej planu (ustalenie kolejności wykonania zadań, zaplanowanie krótkich przerw między poszczególnymi zadaniami),

7. Pracowanie równomierne, staranne, bez pośpiechu,

8. Po ukończeniu pracy przygotowanie potrzebnych na następny dzień do lekcji książek, zeszytów i przyborów.

Uczeń, który będzie posiadał taki regulamin nauki, przyswoi sobie jego zasady i będzie stosować się do nich, na pewno straci mniej czasu na czynności przygotowawcze, jego praca będzie bardziej efektywna, a tym samym łatwiej i pewniej osiągnie powodzenie szkolne.

Opracowała: Anna Chmura

Literatura:

1. Kosicki B. „Wybrane zagadnienia i ćwiczenia z higieny”

2. Zborowski J. „Nauka domowa uczniów szkoły podstawowej. Proces nauki domowej ucznia”